Ung thư buồng trứng: “kẻ sát nhân thầm lặng”

Ung thư buồng trứng (UTBT) từng được xem là "kẻ sát nhân thầm lặng" vì những triệu chứng ban đầu khó nhận biết và dễ lầm lẫn với các bệnh thông thường khác.

Bệnh không hiếm gặp, ngay ở nước ta tần suất UTBT là 4,4/100.000 dân và 3,7/100.000 dân (theo khảo sát năm 2000 ở  Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh).  UTBT có thể gặp ở phụ nữ trẻ khoảng lứa tuối 14-15 nhưng tuổi trung bình của ung thư buồng trứng là khoảng 60 tuổi, gặp nhiều ở phụ nữ hậu mãn kinh, phụ nữ chưa bao giờ sinh đẻ.

UTBT là gì?

Thực sự là có tới gần 40 thể UTBT khác nhau. Một số phụ nữ trẻ có thể có u nang buồng trứng, bên trong có nước, rất hiếm khi là ung thư. Nếu nhỏ thì không gây ra khó chịu gì và có thể qua đi nhưng nếu to ra thì cần được thầy thuốc phụ khoa khám và đánh giá. Phụ nữ mãn kinh ít khi co u nang, nếu thấy buồng trứng to ra cần đi khám để phòng UTBT.

Đặc điểm lâm sàng

Khó chịu ở bụng, cảm giác nặng bụng, đầy bụng và thấy bụng to ra (quần trở nên chật) là những triệu chứng thường gặp của UTBT, ngoài ra cũng có thể gặp những triệu chứng khác là xuất huyết , triệu chứng đường tiêu hoá như táo bón, khó đi cầu do u lớn chèn ép vào thành  và đường tiết niệu gây đái  dắt....

Khi thăm khám, nếu là u lớn có thể sờ được trên bụng, u nhỏ nằm trong tiểu khung thì phải thăm khám âm đạo phối hợp với khám bụng. Một số trường hợp bệnh nhân được phát hiện tình cờ lúc khám tổng quát. Ở trẻ em, triệu chứng thường gặp là đau bụng, bụng to, khối u vùng chậu.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của UTBT

Chưa rõ ràng, tuy nhiên có vẻ như phát triển trên những cơ địa đặc biệt:

Có mối liên hệ rõ ràng giữa yếu tố nội tiết và tiền sử thai sản: Sinh đẻ ít và kinh thưa. Phụ nữ đã từng mang thai sẽ giảm nguy cơ ung thư buồng trứng xuống 2 lần.

Dùng thuốc: Thuốc kích thích rụng trứng (Clomird, Perganon), đặc biệt khi sử dụng kéo dài. Thuốc ngừa thai dạng uống có tác dụng bảo vệ đáng kể đối với UTBT.

Chế độ dinh dưỡng: Ăn nhiều mỡ làm tăng khả năng bị UTBT . Vitamin A và C dường như có vai trò bảo vệ.

Tác động của môi trường: Người ta nhận thấy rằng số phụ nữ UTBT tập trung nhiều ở những nước công nghiệp phát triển vì lối sống và môi trường sống của phụ nữ tại những nước này tiềm ẩn nhiều yếu tố gây ung thư so với phụ nữ ở những nước nghèo.

Di truyền: Có sự kết hợp giữa tỉ lệ UTBT gia tăng với tiền sử gia đình (bà con họ hàng gần) có người đã từng bị UTBT. Nguy cơ ở những phụ nữ này là 50% so với 1,8% phụ nữ không có mối liên hệ gia đình nào với bệnh nhân UTBT. UTBT có tính chất di truyền và thường xảy ra sớm hơn 10 năm so với UTBT không có tính di truyền, tuy nhiên tiên lượng có vẻ tốt hơn.. Các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy người bị  có tần suất bị ung thư buồng trứng cao gấp 2 lần người khác và UTBT có tần suất bị ung thư vú cao gấp 3 - 4 lần.

Điều trị

Phẫu thuật được chỉ định cho mọi giai đoạn UTBT và khi đã xác định ung thư mới chỉ giới hạn ở buồng trứng.

Hoá liệu pháp có vai trò quan trọng nhất trong điều trị UTBT. Theo dõi cẩn thận trong thời gian dùng thuốc, đo nồng độ CA125 và công thức máu. Nếu nồng độ CA125 trước cao nay giảm xuống trong thời gian điều trị có nghĩa là đã có hiệu quả. Một số phụ nữ được điều trị bằng cách cho thuốc vào ổ phúc mạc, cách này thường được chỉ định sau khi đã tiêm tĩnh mạch nhưng vẫn còn những ổ nhỏ tế bào ung thư trong ổ bụng.

Phát hiện sớm các dấu hiệu nghi ngờ: Chỉ có 19% số trường hợp UTBT được phát hiện sớm. Cần đi khám bác sĩ nếu có những dấu hiệu như đã nêu ở trên (đặc điểm lâm sàng). Đối với những trường hợp ung thư chỉ giới hạn ở buồng trứng (giai đoạn I) thì hơn 90% sống được tới 5 năm. Nếu ở giai đoạn III và IV thì tỉ lệ sống giảm rõ rệt. Vì vậy, phát hiện sớm là yếu tố then chốt để kéo dài cuộc sống của bệnh nhân.

Theo BS Đào Xuân Dũng (laodong.com.vn)

Bài viết: Ung thư buồng trứng: “kẻ sát nhân thầm lặng” (https://www.meo.vn/ung-thu-buong-trung-ke-sat-nhan-tham-lang.html) được biên tập bởi công sức của BTV Mẹo vặt hay (https://www.meo.vn). Vui lòng liên kết tới web của chúng tôi khi tái sử dụng thông tin. Chân thành cảm ơn.