Bệnh trĩ có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là do táo bón lâu ngày, bệnh lỵ, nóng trong người vì ăn uống các chất cay, nóng (tiêu, ớt, cà ri, cà phê, rượu, bia…), tăng áp lực ổ bụng bởi lao động, tư thế, sinh hoạt.

Không đứng, ngồi quá lâu

Với người táo bón lâu ngày, mỗi khi đại tiện thường rặn nhiều làm áp lực trong lòng ống hậu môn tăng lên nhiều lần. Táo bón lâu ngày làm xuất hiện các búi trĩ. Các búi trĩ dần dần to và khi lớn quá sẽ sa ra ngoài. Khi bị bệnh lỵ, bệnh nhân đại tiện nhiều lần trong ngày và mỗi lần phải rặn nhiều cũng làm tăng áp lực trong ổ bụng. Đây là bệnh thường gặp ở những người phải đứng lâu, ngồi nhiều, đi lại ít như thư ký văn phòng, tài xế, nhân viên bán hàng, thợ may…

Để phòng ngừa bệnh trĩ, ngoài điều chỉnh thói quen ăn uống, chúng ta nên tập đi cầu đều đặn hằng ngày. Không đứng hoặc ngồi quá lâu. Hạn chế những công việc nặng nhọc, tránh động tác mạnh làm cho áp lực trong xoang bụng tăng đột ngột. Sử dụng giấy vệ sinh mềm, sạch hoặc dùng các loại xà phòng ít tính acid để làm sạch vùng hậu môn. Vận động thể lực vừa sức, tập thể dục và chơi các môn thể thao nhẹ như bơi lội, đi bộ, đi xe đạp…

Nhiều rau quả, trái cây rất tốt

Trong ăn uống, cần điều chỉnh thói quen theo hướng tránh các chất kích thích (cà phê, rượu, trà đậm, thuốc lá…); tránh thức ăn nhiều gia vị (ớt, tiêu, cà ri, gừng, riềng…); ăn nhiều chất xơ từ các loại rau quả.

Thực phẩm có ích cho người bị bệnh trĩ là các loại rau quả (diếp cá, lang, mồng tơi, đay, dền, đậu bắp, mướp hương, bí đỏ, cà chua, cà tím, súp lơ xanh, củ sen, bắp…). Các loại rau quả này tốt nhất dùng dưới dạng hấp, luộc, nấu canh, không nên nướng hoặc chiên xào nhiều dầu mỡ khó tiêu.

Các loại trái cây (bơ, chuối, thanh long, cam, quýt, bưởi, táo tây, dâu tây, kiwi…) cũng rất tốt cho người bệnh trĩ. Hạn chế ăn muối vì muối có khuynh hướng giữ nước lại trong cơ thể, làm các tế bào và mạch máu trương căng, gây bệnh nặng hơn.

Thuốc nam trị bệnh trĩ

Khi bị trĩ ra máu, có thể dùng một trong những bài thuốc nam sau đây để cầm:

Lá huyết dụ tươi (40 g), lá cây sống đời tươi (20 g), lá cây cỏ mực tươi. Ba loại rửa sạch, sắc uống 2 lần trong ngày, trước bữa ăn.

Mấu củ sen khô, cỏ mực, mỗi loại 20 g cùng 16 g lá trắc bá. Tất cả sao đen, sắc uống 2 lần trong ngày, trước bữa ăn hoặc lúc bị chảy máu.

Lá sen tươi, lá ngải cứu tươi, lá trắc bá tươi, lá cây cỏ mực tươi, mỗi loại 30-40 g. Tất cả rửa thật sạch, giã nát, vắt lấy nước uống (hoặc làm thang sắc uống), trước bữa ăn 30 phút đến 1 giờ.
Ở phụ nữ đang mang thai, trọng lượng và sức nặng của bào thai tạo ra áp suất đè lên các tế bào và mạch máu tại hậu môn dễ tạo nên trĩ. Do đó, phụ nữ mang thai nên nằm nghiêng về bên trái nhiều (cứ mỗi 4 giờ nên nằm nghiêng khoảng 20 phút). Tư thế này làm giảm bớt sức ép của bào thai lên tĩnh mạch hậu môn.

Coi chừng nhầm lẫn

Chảy máu là triệu chứng có sớm nhất và thường gặp nhất ở bệnh trĩ. Tuy nhiên, một số trường hợp khác cũng có hiện tượng chảy máu hậu môn mà chúng ta cần phân biệt để tránh nhầm lẫn, như ung thư hậu môn hoặc trực tràng. Gặp trường hợp này, nếu bệnh nhân nhầm là bệnh trĩ, không chịu đi khám, đến khi ung thư phát triển to thì không còn khả năng điều trị được.

Trường hợp polype trực tràng cũng có dấu hiệu chảy máu. Đây là bệnh cần can thiệp cắt bỏ thì mới hết chứ không thể điều trị bằng thuốc.

Theo Lương y Đinh Công Bảy