Bệnh tai - mũi - họng rất phổ biến ở nước ta, chiếm 30% các bệnh thường gặp. Trong đó, thường xảy ra các bệnh: viêm mũi họng cấp, viêm mũi dị ứng, viêm xoang cấp và mạn (do ô nhiễm môi trường và thời tiết thay đổi thất thường). Số người mắc có khuynh hướng tăng cao. Bệnh không nguy hiểm nhưng gây khó chịu.

Nguy cơ tiềm ẩn

Khi nhiệt độ thay đổi đột ngột, bị mắc mưa khi đang đi giữa trời nóng, hoặc đi dưới nắng gắt, bạn có thể bị sổ mũi, ngạt mũi, hắt xì. Khói bụi ngoài phố là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về mũi xoang (mỗi ngày mũi phải lọc một lượng không khí rất lớn, khoảng 8.000 – 9.000 lít không khí thở vào, trong đó có nhiều loại khí thải độc hại như NO2, SO2, CO). Nếu không biết cách chăm sóc, vệ sinh mũi hàng ngày sẽ dễ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tai, họng…

Các bệnh về mũi thường gặp

Bệnh mũi thường gặp nhất là viêm, thường gọi là cảm, cảm mạo, cảm lạnh; viêm mũi do nhiễm siêu vi, ô nhiễm không khí.

Hắt xì hoặc nhảy mũi là một phản ứng bảo vệ của mũi để tống khứ một vật lạ, một chất kích thích ra khỏi mũi. Thông thường hắt xì vài cái là bình thường, nhưng hắt xì nhiều là dấu hiệu sắp bị bệnh.

Nhiễm siêu vi hô hấp thường là hắt xì kèm theo uể oải, mệt mỏi, nặng đầu và có thể sốt nhẹ, gây rét. Có tới 15% dân số toàn cầu bị viêm mũi dị ứng. Tiếp theo những cơn hắt hơi liên tiếp là chảy mũi nước trong, nghẹt mũi và ngứa mũi, có khi ngứa cả mắt, vòm miệng và tai.

Sổ mũi là biểu hiện thường gặp nhất của viêm mũi xoang. Nước mũi chảy ra có thể là nước trong hoặc màu trắng, thường gặp trong nhiễm siêu vi hô hấp - nhưng khi chuyển dần sang màu vàng hoặc xanh thì coi chừng đã bị nhiễm khuẩn.

Trong bệnh viêm mũi xoang mạn tính, nhiều khi dịch mũi không chảy ra ngoài, mà chảy ra phía sau xuống họng gây khó chịu, phải khạc suốt ngày, kích thích thanh quản gây ho kéo dài và ứ đọng ở sau mũi và họng mũi, làm cho hơi thở có mùi hôi.

Cần nhớ là nếu do cảm lạnh hoặc nhiễm siêu vi hô hấp, sổ mũi chỉ kéo dài 1-2 tuần, nếu sang tuần thứ ba trở đi mà vẫn còn sổ mũi, sổ mũi vàng hoặc xanh phải đi khám bệnh chuyên khoa vì có thể đang chuyển sang viêm xoang. Nếu không chữa trị đúng và đủ, viêm mũi xoang kéo dài nhiều tuần và trở thành mạn tính.

Ngạt mũi có cơ chế phức tạp với nhiều nguyên nhân khác nhau và không dễ điều trị tận gốc. Có 3 cơ chế gây ngạt mũi. Một là do sưng niêm mạc trong lỗ mũi, đặc biệt sưng nề các cuống mũi, làm cho lòng hốc mũi bị hẹp lại. Hai là do các khối u hoặc dị vật trong mũi. Ba là do các bất thường trong cấu trúc mũi (như vẹo vách ngăn, bóng khí cuống mũi….).

Ngạt mũi làm người bệnh phải thở qua miệng, gây khô rát họng, dễ bị ho và luôn khó chịu, không thoải mái, vì luôn cảm thấy như thiếu không khí. Ngạt mũi về đêm làm ngủ không ngon giấc, có khi ngủ ngáy. Ngạt mũi kéo dài thường là hậu quả của nhiều đợt viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi xoang mạn.

Bệnh mũi thường gây đau đầu do ảnh hưởng đến hệ thống dẫn dây thần kinh và vi mạch máu mũi từ vùng đầu – mặt đến mũi. Do mũi và xoang bao quanh ba phía của hốc mắt nên viêm mũi xoang lâu ngày có thể gây hại cho mắt như đau nhức hốc mắt, sưng nề mi mắt, sụt giảm thị lực và mù mắt.

Có thể tự phòng ngừa hàng ngày

Người dễ mắc bệnh liên quan đến mũi thường có cơ địa nhạy cảm, dễ bị dị ứng. Vì vậy cần thực hiện các biện pháp:

* Giữ ấm khi trời trở lạnh, tránh dùng thuốc và thực phẩm gây dị ứng; làm sạch, thông thoáng môi trường để không tiếp xúc với bụi nhà, khói thuốc lá; không nuôi hoặc tiếp xúc với vật nuôi (chó, mèo) gây dị ứng.

* Không sử dụng cây hít mũi thường xuyên như một thói quen vì sẽ gây nghẹt mũi do thuốc.

* Không dùng tay ngoáy mũi để tránh tổn thương niêm mạc mũi.

* Kiên trì rèn luyện thân thể, tránh uống rượu, tránh hít khói thuốc lá để nâng cao mức đề kháng của cơ thể.

* Thường dùng nước ấm hoặc nước muối sinh lý để vệ sinh, rửa mũi. Hiện nay, có thuốc vệ sinh mũi dùng dạng phun xịt (hay phun sương) chứa nhiều khoáng chất như bạc, kẽm, đồng, mangan...

Vệ sinh mũi giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy, giúp ngăn ngừa và góp phần tránh các bệnh viêm nhiễm hô hấp như: viêm mũi, nghẹt mũi, hắt xì và viêm xoang. Dạng thuốc phun sương tạo các hạt rất mịn, dễ đi sâu, rộng vào khoang mũi, tạo cảm giác dễ chịu, an toàn cho cả trẻ em...

(Theo SGGP)