Khi dùng thuốc để điều trị một bệnh nào đó của cơ thể cũng sẽ ảnh hưởng đến cơ quan thị giác. Có những tác hại có thể thấy ngay, nhưng có những tác hại mang tính nguy cơ tiềm tàng.
Những khuyến cáo sau đây từ các nhà nhãn khoa Mỹ thiết nghĩ sẽ cần thiết cho bạn đọc.
Thuốc gây hại cho võng mạc:
Plaquenil (hydroxchlorriquine sulfat): Là một thuốc thông thường dùng để điều trị viêm khớp dạng thấp nhưng có thể gây tác hại không hồi phục cho võng mạc.
Clonidin: Thuốc hạ huyết áp cũng có ảnh hưởng tới võng mạc.
Thioridazin: Thuốc chống nhiễm khuẩn có thể gây nên bệnh võng mạc sắc tố.
Tất cả các thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid đều có thể gây các tác dụng phụ, trong đó có đục thủy tinh thể, khô mắt, xuất huyết võng mạc nếu dùng trong thời gian dài. Nhóm này bao gồm các thuốc: aspirin, ibuprofen, ketobufen, naproxen. Ngay cả acetaminophen cũng có thể gây tác hại cho võng mạc.
Các thuốc gây xuất huyết tại mắt:
Tất cả các thuốc giảm đau, kháng viêm không có steroid, thuốc chống trầm cảm enlafaxin, thuốc kháng nấm amphotericin B, thuốc ức chế cholesterase (thường dùng để điều trị Aizheimer), thuốc chống huyết khối pentoxifyline, heparin, coumadin và các thuốc chống đông đường uống khác.
Các thuốc có thể gây glocom hoặc gây tổn hại cho thị giác thần kinh:
Các thuốc chống viêm không có teroid, velafaxin, các dược chất có steroid nếu dùng lâu dài rất nguy hại cho mắt. Vì vậy, khi được kê đơn các loại thuốc này bạn nên dùng thêm các chế phẩm thực phẩm bổ sung có các chất chống oxy hoá cũng như liên lạc thường xuyên với bác sĩ để được giảm liều hay dùng các chế phẩm khác ít có hại hơn cho mắt.
Các thuốc có thể gây đục thủy tinh thể hay làm nặng thêm tình trạng đục thủy tinh thể vốn có:
Các thuốc làm tăng cảm nhận ánh sáng: Chúng hấp thụ năng lượng của ánh sáng và thông qua phản ứng quang hoá nhằm thay đổi cơ chế hoá lý trong các mô. Do vậy, chúng có thể gây hại cho thể thủy tinh và hoàng điểm. Các thuốc sau đây thuộc nhóm gây hại theo cơ chế vừa nêu: các thuốc kháng sinh histamin, thuốc tránh thai, thuốc an thần, nhóm sunfamid, thuốc tiểu đường type 2, thuốc chống động kinh, thuốc chống viêm không có steroid.
Các thuốc gây khô mắt: Các kháng sinh, thuốc hạ huyết áp, thuốc kháng sinh histamin, thuốc tránh thai, thuốc gây chán ăn.
Thuốc gây tặng cảm nhận ánh sáng: Một vài loại kháng sinh, thuốc chống sốt rét, thuốc kháng histamin, thuốc hạ huyết áp, nhóm glucosid trợ tim…
Thuốc gây viêm kết mạc dị ứng: Các thuốc kháng sinh khi được dùng đường toàn thân cũng như tại chỗ đều có thể gây dị ứng cho mắt. Ví dụ như nhóm penicillin tổng hợp (ampicillin hay amoxicillin) đã bị nhiều người than phiền vì gây đỏ mắt và ngứa mắt. Tetracyclin có thể làm tăng cảm nhận ánh sáng và nhìn mờ. Sulfonamid rất hay gây dị ứng, còn có thể gây xuất huyết tại mắt. Do vậy, khi dùng kháng sinh, ta có thể dùng thêm các chế phẩm sinh học như acidophilus hay bifidus và vitamine C để phòng ngừa tác hại của kháng sinh.
Thuốc làm thay đổi độ trong suốt của giác mạc:
Các thuốc chống sốt rét tổng hợp có thể gây những thay đổi trên giác mạc khiến cảm giác nhìn thấy quầng sáng, chớp sáng hay quá nhạy cảm với anh sáng có thể xuất hiện. Tuy nhiên, nó không gây giảm thị lực. Khi dừng điều trị, những khó chịu trên sẽ biến mất.
Thuốc có thể gây ra nhiều vấn đề cho mắt cùng một lúc.
Các thuốc hạ huyết áp vì gây giảm áp trong hệ thống tuần hoàn, lợi tiểu, dãn mạch.
Digoxin trợ tim đã được dùng từ lâu trong chuyên khoa tim mạch, có thể gây ảo giác, thay đổi sắc thái, gây mù thoáng qua và tăng cảm nhận ánh sáng. Nhóm Amidaron sau này còn gây một bệnh mới trong nhãn khoa đó là bệnh biểu mô giác mạc dạng xoáy.
Các thuốc kháng histamin, thuốc gây chán ăn, thuốc tránh thai đều có thể gây ra chứng đồng tử không đều, khó nhìn gần do hạn chế độ quy tụ của nhãn cầu, khô mắt.
Để khắc phục những tác hại do dùng thuốc nên: Với những thuốc làm tăng cảm nhận ánh sáng, bệnh nhân cần trang bị thêm một đôi kính râm để ngăn cản hoàn toàn tia cực tím của ánh sáng mặt trời.
Nên dùng những sản phẩm chống oxy hoá như vitamine A, C, E, selen, alpha lipolic acid và lutein để làm giảm bớt tác hại của các thuốc dùng đường toàn thân.
Nên dùng thuốc đông y và dược thảo bởi chúng không có hoặc có rất ít tác dụng phụ.
(Theo Phụ Nữ TPHCM)
