Lưu trữ cho từ khóa: cảnh giác

Cảnh giác quá mức – Coi chừng mắc chứng Paranoia

Rối loạn nhân cách Paranoia là một rối loạn đặc biệt vì có những biểu hiện gần với đời thường nên ít quan tâm, lâu ngày dẫn đến xung đột giữa vợ chồng, với đồng nghiệp,…

Chứng Paranoia thường hay gặp ở nam hơn nữ, ở các cộng đồng thiểu số, ở những người nhập cư, người khiếm thính và những người sống trong chế độ chuyên chế thiếu dân chủ… Người ta không thấy yếu tố gia đình cũng như mối liên hệ của rối loạn nhân cách này với bệnh tâm thần phân liệt. Những người bị rối loạn nhân cách Paranoia hiếm khi tự mình đi khám bệnh mà thường chính người xung quanh như vợ, chồng, thủ trưởng… yêu cầu họ phải đi khám vì những tình huống mà họ gây ra khiến mọi người không chịu nổi.

Dấu hiệu nhận biết

Tính cách chung: hiếu chiến và thích kiện cáo; đam mê điên cuồng, hy vọng không tưởng; thích bới lông tìm vết; sùng đạo quá mức; ghen tuông một cách bệnh hoạn.

Đa nghi và tự ái quá mức: dẫn đến việc lý giải hoàn toàn sai lệch các hành vi, cử chỉ, lời nói của người khác, các biểu hiện bình thường đều được quy kết cho là làm nhục hay đe doạ… Bệnh nhân luôn sống trong nỗi lo bị lừa gạt, từ đó dẫn đến các mối nghi ngờ đối với bạn bè, đồng nghiệp và bạn tình. Họ dễ phật ý mất lòng, dễ dàng biểu lộ tự ái và có thể phản ứng một cách quyết liệt như kích động tấn công hay thù hận dai dẳng. Do luôn nghi ngờ như vậy nên bệnh nhân luôn ở trong trạng thái “cảnh giác quá mức”.

Cố chấp: phán đoán theo một lôgíc riêng để bảo vệ quan điểm và những nghi ngờ của mình. Từ chối tất cả những sự phê bình. Có tác giả gọi là sự “cứng nhắc tâm thần”.

Đánh giá quá cao bản thân: dẫn đến cảm giác tự tôn và tính cách chuyên chế, ngạo mạn. Họ luôn chắc chắn về tính đúng đắn trong quan điểm của họ và áp đặt quan điểm này cho người khác. Người thân thường phải chịu đựng sự độc đoán của họ. Người ta nhận thấy cảm xúc của bệnh nhân thường thu hẹp, họ có vẻ lạnh lùng, xa cách, nhưng bên dưới là một sự kìm nén cảm xúc và căng thẳng cao độ. Một số trường hợp che giấu sự kiêu ngạo của mình bằng bề ngoài khiêm tốn thái quá.

Các nét tính cách trên dẫn đến hậu quả bệnh nhân kém hay không thích ứng được với cuộc sống xã hội. Bệnh nhân thường sống cô độc, ít quan hệ tình cảm. Họ có xu hướng biểu lộ sự quá khích như say mê chính trị, cuồng tín, tham gia các giáo phái bí mật… Mặt khác, do lối sống cách ly nên một số người có khả năng tự học rất tốt, khả năng trí tuệ cao nên có những thành công về mặt xã hội đáng kinh ngạc. Các rối loạn của bệnh nhân thường mang tính chất khu vực, tức có khi chỉ ảnh hưởng đến một lĩnh vực nào đó trong đời sống sinh hoạt, các mặt khác vẫn bình thường.

canh-giac-qua-muc-coi-chung-mac-chung-paranoia

Ảnh minh họa – Internet

Các biến chứng

Bệnh nhân gặp phải những vấn đề như xung đột vợ chồng, xung đột với đồng nghiệp và gặp rắc rối với chính quyền vì những hành vi tấn công gây thương tích, thậm chí giết người.

Bệnh nhân thường phản ứng thái quá do ghen tuông bệnh lý dẫn đến bạo hành, nhất là khi lạm dụng rượu.

Dễ bị trầm cảm do không đạt được những đòi hỏi vô lý, có bệnh nhân tự sát vì thất vọng hay để chứng minh cho mọi người thấy sự đúng đắn của mình.

Đôi khi rối loạn nhân cách tiến triển nặng tới mức hoang tưởng phải nhập viện điều trị. Tuy nhiên, một số bệnh nhân khi lớn tuổi và trong điều kiện môi trường thuận lợi ít xung đột, các nét tính cách khác dần giảm đi và có cuộc sống chấp nhận được.

Điều trị

Thực sự đây là một trong những dạng rối loạn nhân cách khó điều trị nhất, đúng với câu “giang sơn dễ đổi bản tính khó dời”. Sự lựa chọn hàng đầu trong điều trị rối loạn nhân cách Paranoia là liệu pháp tâm lý cá nhân vì các bệnh nhân này thường phản ứng xấu với liệu pháp nhóm, các liệu pháp hành vi và các liệu pháp thâm nhập quá sâu vào đời tư.

Nhà trị liệu tâm lý luôn giữ vai trò trung lập khi tiếp cận bệnh nhân, không ủng hộ cũng như không coi thường các ý tưởng dù lệch lạc của bệnh nhân. Đôi khi các hành vi của bệnh nhân có thể mang tính đe doạ như chửi rủa, tấn công đến mức nhà liệu pháp tâm lý phải kiểm soát và đặt lại giới hạn với bệnh nhân. Việc phê phán, kết tội phải được thực hiện gắn liền với thực tế rõ ràng, chắc chắn nhưng không mang tính làm nhục bệnh nhân.

Với bệnh nhân rối loạn nhân cách Paranoia, điều đáng sợ nhất là nghĩ rằng những người mang đến sự giúp đỡ cho mình là những người yếu đuối, kém cỏi. Trong trường hợp bệnh nhân kích động hay lo âu, bác sĩ có thể dùng thuốc. Chú ý thuốc dùng phải ít gây tác dụng phụ, nếu không bệnh nhân sẽ bỏ điều trị vì họ rất nhạy cảm với tác dụng phụ của thuốc an thần.

BS Lê Đào Nghĩa

Theo SGTT.vn

Hãy khôn khéo như các bà mẹ!

Nếu có một “tạo vật” nào đó là biểu tượng cho sự khôn khéo, hẳn phải là phụ nữ – những người mẹ đang đứng trước nhiều quyết định mua sắm lớn bé trong nhà. Từ sự va chạm với đủ loại hàng hóa qua các kênh truyền thông đến việc thực tế lựa chọn các mặt hàng nhu yếu phẩm trong gia đình và quan trọng nhất là sữa cho con, đã cho các chị em quá nhiều kinh nghiệm mua sắm. PGS.TS tâm lý học Huỳnh Văn Sơn cho rằng: “Không có khóa đào tạo kỹ năng sống nào thực tiễn như ‘tháp tùng’ một bà mẹ khôn khéo đi chợ!”.

Các bà mẹ ngày càng khó tính trong việc lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng cho con (Ảnh Trần Huy)

Sức hấp dẫn từ những thông điệp “lung linh”

Sự cởi mở trong tiêu dùng đã mở ra nhiều cơ hội cho những thương hiệu mới, nhất là với mặt hàng thực phẩm dinh dưỡng cho trẻ. Với hơn 30 công ty cung cấp gần 50 nhãn hàng dinh dưỡng khác nhau đã cho người tiêu dùng thêm nhiều lựa chọn. Tuy nhiên, việc một số nhà sản xuất tự “thổi” chất lượng sản phẩm của mình thành “nhất thị trường”, với các chiêu thức trình bày sản phẩm, cung cấp thông tin không chính xác trên nhãn mác, dẫn đến chất lượng hàng hóa không đúng với thực tế đã gây nhiều bức xúc cho người tiêu dùng. Chưa bao giờ sự sáng suốt khi chọn lựa hàng hóa của người tiêu dùng lại cần thiết như hiện nay, bởi đứng trước rất nhiều sản phẩm được thiết kế đẹp, được nhà sản xuất tự tung hô “hoành tráng”, người tiêu dùng rất dễ bị lung lạc, chọn lựa sai lầm.

Đặc biệt, sản phẩm sữa mới thường tự công nhân là đảm báo chất lượng và quy trình sản xuất an toàn thực phầm, sử dụng nhiều mỹ từ với mục đích đánh vào mong muốn của các bậc làm cha mẹ đối với sức khỏe của con. Cứ thế, những thông điệp này đi vào lòng người trong khi chất lượng một nơi, thông tin về sản phẩm một nẻo.

Chính sự tự công nhận và tự giới thiệu quá sự thật của nhà sản xuất “đi sau nhưng muốn về trước” đã đưa người tiêu dùng lạc vào “mê hồn trận” – không biết sữa nào là sữa đúng chất lượng. Trong khi nhu cầu sử dụng thì luôn luôn cấp bách vì hầu như bà mẹ nào cũng muốn con được bổ sung thêm chất dinh dưỡng, cho con cao hơn, thông minh, khỏe mạnh hơn đúng như lợi ích của sữa mang lại. Là người bảo vệ gia đình, chăm lo cho con cái, các bà mẹ luôn muốn chọn những sản phẩm tốt nhất cho con, nên họ ngày càng chọn lựa kỹ hơn.

Khi các bà mẹ lên tiếng

“Làm mẹ, mình rất mừng khi thấy nhiều vụ chất lượng sữa không đảm bảo được phanh phui. Điều này giúp mình và các bà mẹ cẩn trọng hơn khi chọn lựa thực phẩm dinh dưỡng, nhất là sữa cho con. Không việc gì phải đưa ra quyết định vội vàng, mình rất cảnh giác với những ‘kẻ lạ mặt’ mới xuất hiện. Tham khảo ý kiến các bà mẹ khác, hỏi thăm hàng xóm là việc đầu tiên, nhưng cũng để tham khảo, sau đó mình sẽ tìm thông tin trên mạng về thương hiệu này, rồi mới quyết định mua”, chị Hương, quận 3, TP.HCM, chia sẻ kinh nghiệm mua sữa cho con.

Bà mẹ trẻ Uyên Phi ở quận 10 thì luôn theo tiêu chí “Không đem con ra làm chuột bạch để thử nghiệm các loại sữa mới ra”. Chị vẫn trung thành với loại sữa con đang uống tốt. Chị cho rằng sản phẩm sữa mới với những thông điệp đi kèm nghe thấy cũng tò mò muốn thử, nhưng không dám mạo hiểm với sức khỏe của con. Do đó, có chọn sản phẩm mới, chị cũng chỉ chọn sản phẩm của cùng một nhà sản xuất uy tín để an tầm về chất lượng.

Khôn khéo như các bà mẹ hiện đại

Theo PGS.TS tâm lý học Huỳnh Văn Sơn, đa số các bà mẹ có tâm lý trung thành với các hãng lớn, có tên tuổi lâu năm vì họ có quy trình quản lý chất lượng rõ ràng, minh bạch. Để đảm bảo sự tự tin khi chọn mua thực phẩm dinh dưỡng cho con, các bà mẹ không chỉ dựa vào kinh nghiệm, cảm tính mà nên nhìn vào bằng chứng khoa học. Các chuẩn chất lượng nghiêm ngặt được quốc tế công nhận của sản phẩm sẽ là một sự bảo đảm để các bà mẹ yên tâm mua sữa cho con.

Bên cạnh sự uy tín lâu năm của các thương hiệu thì yếu tố quan trọng khi lựa chọn các sản phẩm dinh dưỡng chăm sóc trẻ em chính là thành phần an toàn. Những sản phẩm được công nhận về lợi ích đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ thông qua các nghiên cứu lâm sàng luôn dược ưu tiên lựa chọn. Vì thế việc lựa chọn những sản phẩm có kiểm chứng khoa học, đạt các tiêu chuẩn của các tổ chức y tế, dinh dưỡng, thực phẩm có uy tín như CODEX (Uỷ ban Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế), EFSA (Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu) là hoàn toàn cần thiết.

Chị Minh, giáo viên trường mẫu giáo Hoa , q.11 chia sẻ: “Đúng là có kiến thức vẫn hơn, với kinh nghiệm nuôi dạy trẻ bao nhiêu năm, tôi nhận thấy việc lựa chọn sữa hay thực phẩm cho trẻ không khó. Chỉ cần hiểu con mình cần gì, trong giai đoạn nào rồi lựa chọn ở những nhãn hàng uy tín lâu năm trên thị trường là có thể thoát khỏi những ‘lời mời’ có cánh của những sản phẩm kém chất lượng. Khôn khéo khi chọn sữa cũng là một phần của bí quyết nuôi dạy con cái!”.

 
 

Cẩn trọng với đứt gân gót chân

Ngày 7-8, chị N.T.H. được ra viện sau gần một tuần điều trị đứt gân gót chân (gân Asin). Theo bác sĩ Ngô Văn Toàn - trưởng khoa chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Việt Đức, nơi điều trị cho chị H., nếu không được điều trị đúng, bệnh nhân có thể tàn phế suốt đời.

Người hay tập thể thao, nhất là các môn vận động mạnh, cần cảnh giác với tai nạn ở gân Asin.

Chuyển gân ngón chân cái

Bệnh nhân H. bị chấn thương đứt gân Asin trước khi đến Bệnh viện Việt Đức hai tháng. Trong hai tháng đó, bệnh nhân được khâu nối gân nhiều lần tại bệnh viện tuyến dưới nhưng vẫn bị đau, không có khả năng phục hồi do phần tổn thương của gân Asin bám vào xương gót và co rút lên cao. Điều này khiến bác sĩ khó cố định gân và nếu không cố định được gân gót, bệnh nhân hầu như chỉ bó bột, không đi lại được.

 
Phẫu thuật điều trị đứt gân Asin cho bệnh nhân N.T.H. tại Bệnh viện Việt Đức
- Ảnh bác sĩ cung cấp

Thông thường trước đây, những trường hợp như bệnh nhân H., Bệnh viện Việt Đức thường can thiệp bằng cách mổ mở, lấy phần gân gấp của ngón chân cái làm sao phần gân lấy được phải dài để có thể gập đôi. Tuy nhiên khi mất gân gập, ngón chân cái sẽ không còn chức năng tì bám và bệnh nhân sẽ khó khăn khi đi bộ bằng chân trần, nhiều trường hợp họ chỉ đi bộ được nếu có giày.

Nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật của Viện hàn lâm Phẫu thuật cổ bàn chân Hoa Kỳ, các bác sĩ Việt Đức đã triển khai lấy gân ngón cái bằng kỹ thuật nội soi, vết mổ nhỏ, bệnh nhân phục hồi nhanh hơn và chuyển phần gân mới lấy cố định cho bệnh nhân đứt gân Asin. Để giảm bớt “thiệt hại” do ngón chân cái bị mất gân (và mất luôn chức năng tì bám), các bác sĩ lấy gân bằng hình thức cắt đoạn. Riêng đoạn gân gấp của ngón cái được giữ lại để đấu với phần gấp của các vị trí khác, đảm bảo chức năng gấp của ngón cái và người bệnh sau điều trị và tập phục hồi sẽ đi bộ lại được.

Theo bác sĩ Toàn, nhờ kỹ thuật nội soi chuyển gân, thời gian phục hồi sau mổ của bệnh nhân giảm đi do trước đây vết mổ lấy gân kéo dài suốt theo bàn chân, nay chỉ còn 1-2cm. Ngoài bệnh nhân H., đã có một số bệnh nhân như anh T.V.H. ở Thanh Hóa bị đứt gân Asin sau khi giẫm phải mảnh chai... Sau mổ, mặc dù còn gặp tình trạng tê bàn chân, nhưng anh H. cho biết đang hi vọng đi lại được sau thời gian hoàn toàn di chuyển bằng xe lăn.

Người tập thể thao cần chú ý

Trong số bệnh nhân chấn thương gân Asin đã từng điều trị tại Bệnh viện Việt Đức, có nhiều nhân viên ngoại giao của các đại sứ quán ở Hà Nội. Trong số này, có một vị bị chấn thương trong khi chơi tennis và đã đi khám khắp nơi nhưng không phát hiện được nguyên nhân.

Theo bác sĩ Toàn, những trường hợp này cách can thiệp thông thường là mở phần gân Asin ra để chỉnh lại, nhằm mục tiêu cố định gân Asin. “Các môn thể thao có thể gây chấn thương gân Asin là các môn có động tác mạnh, đột ngột, có thể dẫn đến căng giật quá mức như tennis, bóng rổ, bóng chuyền” - bác sĩ Toàn cho biết. Thống kê tại khoa chấn thương chỉnh hình (Bệnh viện Việt Đức), chấn thương gân Asin ít hơn so với các chấn thương khớp gối khác, nhưng được xếp vào nhóm chấn thương thể thao, tai nạn sinh hoạt, tai nạn lao động hay gặp.

Lúc chơi thể thao, ngay thời điểm chấn thương nếu thấy có tiếng nổ ở phần bắp và gót chân, kèm theo các hiệu ứng như tê liệt bàn chân, chân sưng hoặc nhẹ hơn là không tự kiễng chân, đứng lên bằng chân đau có thể nghĩ đến chấn thương gân Asin và cần đến bệnh viện chuyên khoa để xem xét và điều trị.

(Theo Thanhnien)