Gieo tiếng ác cho thực phẩm chiếu xạ

Với đa số người dân, khi nghe nói đến những thuật ngữ như chiếu xạ, phóng xạ thường có cảm giác sợ và liên tưởng ngay đến bệnh ung thư, vô sinh hay sinh con quái thai. Những đồn thổi gần đây cũng dựa vào suy đoán này lan rộng ra, gây hoang mang dư luận.

Không thể gây ung thư, quái thai...

PGS.TS Trần Minh Thuấn, nguyên cán bộ trung tâm chiếu xạ, viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam khẳng định những thông tin cho rằng thực phẩm khi chiếu xạ sẽ biến thành chất phóng xạ là không có cơ sở khoa học. Bởi, các bức xạ ion hoá như tia gamma, tia X hoặc chùm tia điện tử sử dụng trong chiếu xạ thực phẩm là bức xạ sóng điện từ, giống như sóng rađa, sóng vô tuyến, ánh sáng... nhưng có năng lượng cao hơn. Khi dùng các bức xạ ion hoá này để xử lý thực phẩm, chúng chỉ tạo ra trong thực phẩm sự ion hoá các phân tử, nguyên tử và tạo ra các ion chứ không thể gây ra các biến đổi hạt nhân. Các ion sẽ tái hợp sau nhiều nhất nửa giờ. Vì không có biến đổi hạt nhân nên thực phẩm chiếu xạ không thể bị biến thành chất phóng xạ, để nếu ăn phải sẽ bị ung thư, vô sinh, sản phụ sinh con quái thai.... như tin đồn. “Xử lý bằng bức xạ ion hóa cũng giống như khi dùng lò vi ba. Nó không biến thực phẩm thành phóng xạ hay thay đổi chất lượng thực phẩm quá nhiều. Đổi lại, nó giúp thực phẩm an toàn hơn, có thể dự trữ lâu hơn, tiêu diệt được mầm bệnh cho đường tiêu hoá do một số vi khuẩn và vi sinh vật gây ra...”, ông Thuấn nói.

Cũng theo ông Thuấn, hiện có trên 50 nước phê duyệt cho hơn 60 sản phẩm được chiếu xạ. Tại Việt Nam, chiếu xạ thực phẩm đã được bộ Y tế cho phép từ năm 2004, thực hiện tại các cơ sở hợp pháp và nguồn bức xạ sử dụng phải đúng tiêu chuẩn quy định, “Đây là công nghệ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và rất kinh tế. Sở dĩ chưa được sử dụng rộng rãi vì ở nước ta chưa có nhiều dây chuyền cho chiếu xạ thực phẩm. Mặt khác, người tiêu dùng chưa được cung cấp đầy đủ thông tin về tính an toàn của thực phẩm chiếu xạ nên còn cảm giác e ngại”, ông Thuấn nhận xét.

Dưỡng chất có mất nhưng không đáng kể

TS.BS Nguyễn Thị Hạnh, hội dinh dưỡng học Việt Nam cho biết, các tài liệu chính thống về thực phẩm chiếu xạ đến nay chưa ghi nhận cảnh báo nào không an toàn cho người tiêu dùng. Gần đây có thông tin người tiêu dùng châu Âu cảnh giác thực phẩm chiếu xạ và khoảng 30 hiệp hội bảo vệ sinh thái đã gởi một thư ngỏ đến các nghị viên nghị viện châu Âu, đòi hỏi cần có đánh giá nghiêm túc về các nguy cơ liên quan đến chiếu xạ thực phẩm, nhất là hậu quả lâu dài, “Những lo lắng này chỉ mới mang tính nghi ngờ chứ chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh. Trong khi tính an toàn về mặt sức khoẻ cũng như lợi ích về mặt kinh tế của thực phẩm chiếu xạ đã được tổ chức y tế thế giới, tổ chức lương nông thế giới, cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế... nghiên cứu và công nhận sau chiếu xạ, thực phẩm không xuất hiện bất kỳ độc tố nào, cũng như không có sự thay đổi các thành phần hoá học gây ảnh hưởng bất lợi sức khoẻ con người”, bà Hạnh nói.

Cũng theo bà Hạnh, chiếu xạ chỉ có tác dụng diệt vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh, nấm mốc độc hại… trong thực phẩm, giúp bảo quản lâu hơn chứ không thể biến thực phẩm đã hư hỏng thành tốt hay ngon hơn. Để xử lý thực phẩm hư hỏng cần một lượng phóng xạ lớn hơn quy định cho phép rất nhiều. Quy định chiếu xạ không cho phép các phòng chiếu xạ làm việc đó. Tất cả các thực phẩm trước khi chiếu xạ, đều phải qua kiểm nghiệm xem chất lượng thế nào rồi mới thực hiện, “Theo một nghiên cứu trong nước gần đây, chiếu xạ thực phẩm đúng liều lượng trong một số trường hợp có thể làm mất đi một phần nhỏ các vitamin nhóm B, vitamin A, C, E, K, các amino axit và các axit béo không bão hoà. Các axit béo trong lipid cũng có thể bị cắt mạch hay bị oxy hoá nối đôi, làm sản phẩm có mùi ôi. Các carbohydrates có thể bị cắt mạch thành các polysaccharides ngắn hay bị oxy hoá thành axit hữu cơ gây chua sản phẩm. Tuy nhiên những cái mất đi này không đáng kể và không ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị dinh dưỡng của thực phẩm”, bà Hạnh nhận xét.

Bài viết: Gieo tiếng ác cho thực phẩm chiếu xạ (https://www.meo.vn/gieo-tieng-ac-cho-thuc-pham-chieu-xa.html) được biên tập bởi công sức của BTV Mẹo vặt hay (https://www.meo.vn). Vui lòng liên kết tới web của chúng tôi khi tái sử dụng thông tin. Chân thành cảm ơn.