Dạy con các khái niệm thời gian

(Webtretho) Con luôn "vâng vâng, dạ dạ" khi được dặn "Chỉ xem TV 15 phút nữa thôi nhé!" Nhưng sau đó thì bạn vẫn cứ phải hò hét giục giã bé đứng dậy. Vì con bạn hư? Hay chỉ vì bé chưa hiểu được 15 phút kia thật ra là thế nào? Phải làm sao thì con mới hiểu được? Và khi nào thì nên bắt đầu cho con làm quen dần với giờ - phút - giây?

Dạy con: 1. Về giờ và phút 2. Quá khứ, hiện tại, tương lai 3. Dạy con tập đếm 4. Tập đếm nhóm 5 5. Làm quen với đồng hồ 6. Một phút dài nhất trên đời

Khi con biết cách xem giờ, hay ít nhất biết những khái niệm cơ bản về thời gian, lúc đó cuộc sống của bạn  sẽ dễ dàng hơn nhiều lắm. Bé sẽ biết thêm 15 xem TV nữa là nghĩa thế nào. Bé sẽ có thể nhắc bạn nhớ về sớm một chút để đưa bé đi tập bóng đá. Bạn thậm chí cũng có thể dạy cho bé hiểu rằng dậy vào lúc đồng hồ chỉ 6 giờ sáng thứ Bảy là sớm quá.

Nhiều đứa trẻ bắt đầu tò mò về thời gian vào khoảng 4 tuổi. Khi con của bạn cũng như thế, hãy nắm lấy cơ hội cho bé làm quen với các khái niệm. Tuy nhiên hãy nhớ đừng vội vàng dạy con cách xem đồng hồ vì trước đó con cần phải nắm được nhiều kỹ năng khác đã. Hãy cho con thời gian và giúp bé một tay nhé.

Giờ và phút

Giúp con cảm nhận được một phút dài bao nhiêu bằng cách cùng chơi với một cái đồng hồ hẹn giờ. Bạn có thể bắt đầu bằng cách nói, “Mình sẽ cùng chơi trò im lặng trong một phút cho đến khi đồng hồ báo hết giờ nhé.” Đặt đồng hồ và để nó sang một bên rồi bảo con nhảy lên và vỗ tay khi bé nghĩ một phút đã hết.

Nếu mới chỉ được 10 giây mà bé đã bật lên rồi, bạn biết ngay con còn cần tập luyện nhiều. Nhưng nếu con bạn đã ước lượng được, hãy tiếp tục thử đặt đồng hồ 5 phút và hỏi con xem liệu bé có thể thay quần áo xong trước khi chuông báo reo hay không. Rồi dần dần, bạn có thể đặt thời gian dài hơn - 30 hay 60 phút chẳng hạn - và bảo với con rằng sau chừng đó thời gian, bạn sẽ làm xong việc và cùng bé đi chơi công viên.

Hãy giải thích thêm với con rằng 60 phút còn được gọi là một giờ.

Hãy hỏi con xem bé nghĩ…

- 1 phút và 10 phút, cái nào gần với khoảng thời gian bé trượt xuống cầu trượt hơn?

- Bé sẽ cần 5 phút hay 30 phút để đi mua hàng ở siêu thị?

Quá khứ, hiện tại và tương lai

Hãy chơi một trò chơi với tờ lịch trước khi bé lên giường đi ngủ, đây có thể vừa là lúc tâm sự vừa là lúc cho con làm quen với các khái niệm thời gian. Bố mẹ hãy hỏi con xem bé có nhớ được việc gì bé đã làm hôm qua, việc gì bé muốn làm vào ngày mai, vừa hỏi hãy vừa chỉ vào những ngày đó trên lịch cho bé có thể tập nhận diện.

Một gợi ý khác: Bạn có thể lấy vài tấm hình chụp con vào những khoảng thời gian khác nhau trong ngày (khi đang ăn sáng, tại trường học, chơi trong sân nhà) và bảo bé xếp lại theo đúng thứ tự thời gian. Hãy dùng những từ chỉ thứ tự thời gian như trước hay sau thật đúng để con có thể bắt đầu hiểu được chúng có nghĩa là gì.

Hãy hỏi con xem bé nghĩ…

- Chúng ta ăn tráng miệng trước hay sau khi ăn tối?

- Khi mặc quần áo, có phải con đi giày trước khi mặc quần không?

Con học đếm 1, 2, 3, 4, 5

Hầu hết những đứa trẻ 4 - 5 tuổi có thể đếm đến 20 hoặc thậm chí nhiều hơn. Vấn đề là, chúng có thể chỉ đang ghi nhớ những con số đó thôi chứ không có một khái niệm gì về ý nghĩa cả.

Để liên kết hai khái niệm đó, bạn có thể lấy hết bút màu ra khỏi hộp bút, sau đó vừa đếm vừa đút lại từng cây bút vào trong hộp. Bạn cũng có thể cùng con chơi trò bán hàng chẳng hạn, trong đó bạn đóng vai khách hàng đến mua bút chì màu (2 cây, 5 cây, tùy bạn). Sau khi bé của bạn đã nắm được rồi, hãy tiếp tục học nhận biết các con số cho đến 60 – có như vậy bé mới có thể xem được đồng hồ kỹ thuật số.

Bố mẹ có thể dạy số cho con ở bất cứ đâu, trên bảng giá trong cửa hàng, số nhà, trên bảng giới hạn tốc độ hay tải trọng… Đồng thời cũng hãy cho bé nhiều cơ hội được chính tay ghi ra những con số đó, như ghi lại tỉ số của một trò chơi, ghi số điện thoại của bố mẹ… Bé sẽ dần dần củng cố được khả năng nhận diện và ghi nhớ con số.

Hãy hỏi con xem bé nghĩ…

Số 24 nằm ở đâu trên tờ lịch? Số 18 ở đâu và 30 ở đâu?

Tập đếm nhóm 5

Tiếp tục học bằng những cây bút chì màu, hãy bảo con xếp bút chì thành những nhóm 5 cây một. Dạy con đếm 5, 10, 15… cho đến 60, đếm ngược và đếm xuôi cho nhuần nhuyễn.

Có thể cùng con chơi trò “Năm, mười” – một trò chơi rất quen thuộc. Đó cũng là một cách giúp bé dễ nhớ hơn.

Hãy hỏi con xem bé nghĩ…

- Nếu con đếm theo nhóm 5 số một thì sau 20 là bao nhiêu? Sau 45 là bao nhiêu?

Làm quen với chiếc đồng hồ

Một khi con bạn đã bắt đầu thành thục với những con số, bé đã sẵn sàng tiếp tục làm quen với chiếc đồng hồ analog rồi. Có thể sử dụng chính đồng hồ trong nhà bạn, hoặc cùng con trổ tài khéo léo làm một chiếc đồng hồ thủ công, dù thế nào đi nữa thì cũng đều có thể cho con nhận biết kim giờ, kim phút, kim giây, xem chúng khác nhau thế nào.

Bảo với con rằng muốn đọc kim giờ thì bé chỉ cần xem nó đang chỉ vào con số nào. Tuy vậy, dạy về kim phút có phần khó hơn, vì lúc này bé không đọc con số ghi trên đồng hồ nữa mà phải đếm theo nhóm 5 số một, bắt đầu từ vị trí số 12 (tương đương 0) để biết được thật ra đấy là số bao nhiêu.

Tiếp tục luyện tập và hỏi con đọc ra một giờ-phút bất kỳ, bạn sẽ điều chỉnh kim đồng hồ theo đó. Thay phiên nhau làm như vậy.

Hãy kiên nhẫn nếu ban đầu bé dường như bị lẫn lộn hết cả lên. Thường thì các bé chuẩn bị vào lớp 1 đã có thể xem giờ và mỗi nửa giờ (ví dụ như 7 giờ, 7 rưỡi, 8 giờ…) bằng đồng hồ analog và đồng hồ digital. Nhưng nếu con bạn vẫn gặp nhiều khó khăn thì cũng đừng ép con, vào lớp 1 tiếp tục học cũng được mà.

Một phút dài nhất trên đời

Có bao giờ bạn nói “Chờ mẹ MỘT phút thôi,” trong khi thật sự bạn có ý là “Chờ để mẹ phơi hết chỗ quần áo này, kiểm tra thư và cho cá ăn đã.” Trẻ con thường nghe và hiểu ý của bố mẹ theo đúng như những gì chúng nghe được, vậy nên những cách diễn đạt như vậy có thể khiến bé bối rối.

Đừng nói như thế nữa nhé, đặc biệt khi bạn đang cố dạy cho con hiểu một phút thật sự dài như thế nào.