Cho bé dùng đồ công nghệ đúng cách đúng tuổi – Phần 1

(Webtretho) Trong thời buổi công nghệ này, đến cả sự phát triển toàn diện của một đứa trẻ cũng phải bao gồm cả khả năng sử dụng công nghệ. Đa số trẻ con khá nhạy với đồ công nghệ cao nhưng bạn cần phải biết loại thiết bị nào, cách dùng phù hợp với nhóc tì nhà mình ở từng lứa tuổi.

Nếu như trước đây, các bậc cha mẹ tự hào lưu lại những điểm mốc đầu tiên của bé khi lần đầu nhoẻn miệng cười, bước đi đầu tiên, tiếng gọi đầu tiên; thì những bộ sưu tập kỷ niệm của các gia đình trẻ ngày nay còn có thêm những bức ảnh, những đoạn clip lưu lại khoảnh khắc con chơi với chiếc ô tô điều khiển từ xa, ê a với điện thoại di động hay lướt tay điệu nghệ trên máy tính bảng. Những dấu mốc về tiếp cận công nghệ này dần dà được công nhận như một điểm mốc phát triển mới trong thang phát triển toàn diện của trẻ em hiện đại bên cạnh những tiêu chuẩn kinh điển.

Trẻ con ngày nay được sinh ra trong một thế giới tràn ngập đồ công nghệ, và chúng bị thu hút tự nhiên bởi những món đồ kỳ diệu này (cũng giống như thế hệ chúng ta mê mẩn những chiếc TV vậy). Ngay cả bạn có không thích con mình tiếp xúc quá sớm và quá lệ thuộc vào đồ công nghệ cao mà hạn chế giao tiếp với xã hội thực thì bạn cũng phải chấp nhận rằng bạn không thể cách ly trẻ hoàn toàn với đồ công nghệ khi mà chính bản thân bạn cũng đang sử dụng chúng cho công việc và giao tiếp hàng ngày. Khó có thể nói được trẻ con mấy tuổi thì mới được tiếp cận và sử dụng các món đồ công nghệ; theo nghiên cứu của Quỹ Kaiser Family, có đến ¼ trẻ em trong độ tuổi từ 4-6 sử dụng máy tính cá nhân ít nhất 50 phút mỗi ngày.

Hãy nhìn vào mặt tích cực của công nghệ, và đừng sợ hãi chúng! (Rõ ràng là bạn không sợ công nghệ, bạn chỉ sợ chúng làm hư con mình mà thôi!) Mặc dù giới truyền thông dành rất nhiều giấy mực để vẽ nên một bức tranh đáng sợ về ảnh hưởng của công nghệ đối với trẻ em, như nghiện game, truy cập thông tin đồi truỵ hay bắt nạt ảo trên các mạng xã hội, công nghệ số thực sự đem lại nhiều lợi ích cho con em chúng ta hơn là tác hại. Khả năng sử dụng công nghệ số để tìm kiếm thông tin và giải đáp các thắc mắc giúp trẻ em chủ động khám phá thế giới quanh mình và mở rộng tri thức theo cách mà không bố mẹ và thầy cô nào có thể làm được. Rõ ràng rằng trẻ em ở những độ tuổi khác nhau sẽ đủ trưởng thành để tiếp cận và sử dụng công nghệ số theo những mức khác nhau. Cẩm nang dưới đây sẽ giúp bạn – phụ huynh trong thời đại số - có sự chuẩn bị tốt hơn để cùng con tiếp cận thế giới công nghệ một cách khôn ngoan nhất.

Từ 0-12 tháng tuổi: Học cách nhấn nút

Ngay từ năm đầu đời, các bé đã có thể tiếp cận với công nghệ ở mức độ làm quen và dưới đây là 3 điểm lưu ý chính khi cho bé tiếp cận với đồ công nghệ và đồ chơi chạy bằng điện trong lứa tuổi này.

1. Bé có thể tương tác với đồ chơi chạy bằng điện và hiểu về tác động và hệ quả khi chơi.
2. Chuyển điện thoại sang chế độ “trên máy bay” khi cho phép bé chơi với điện thoại di động.
3. Không cho bé nghe điện thoại di động trực tiếp.

Hầu hết đồ chơi cho em bé đều có khả năng phát sáng và phát nhạc. Những món đồ chơi này được xem như những chiếc lục lạc (hoặc trống tay) hiện đại vì chúng có thể dạy trẻ nhận biết về tương tác và hệ quả (khi tác động vào đồ chơi thì nó sẽ phát sáng hoặc chơi nhạc) cũng như rèn luyện kỹ năng điều khiển bàn tay. Nhưng thùng đồ chơi của trẻ không nên có toàn những món đồ chơi chạy bằng pin như vậy. Nếu con bạn đã được 9 tháng tuổi trở lên, hãy chắc rằng bạn sắm cho bé một lượng đồ chơi “chủ động” ngang với đồ chơi “thụ động”. Với những món đồ chơi thụ động, con bạn có thể nhấn nút để đồ chơi nhá đèn hoặc trỗi nhạc. Còn đồ chơi chủ động (như khối hộp, bóng…) đòi hỏi sự tương tác, tham gia của bé vào trò chơi và giúp hoàn thiện kỹ năng vận động tinh của trẻ.

Dù chưa có bằng chứng kết luận về ảnh hưởng của việc sử dụng điện thoại di động đối với trẻ nhỏ, nhưng điện thoại di động phát ra các trường điện từ trong khi hộp sọ đang phát triển của trẻ nhỏ vẫn còn mỏng hơn so với người trưởng thành. Nếu bạn định cho bé nói chuyện với ông bà qua điện thoại di động, hãy bật loa ngoài hoặc sử dụng tai nghe điện thoại nối dài thay vì cho trẻ nghe điện thoại trực tiếp. Và cũng hãy nhớ chuyển điện thoại sang chế độ “trên máy bay” để ngắt toàn bộ sóng vô tuyến trước khi đưa điện thoại cho con cầm chơi.

Từ 1 đến 2 tuổi: Bắt chước công nghệ cao

Ở tuổi chập chững tập đi, bé đã có thể tiếp cận với công nghệ như thế nào? Dưới đây là những mốc chính:

1. Xem các chương trình giáo dục cho trẻ nhỏ trên truyền hình hoặc đĩa DVD.
2. Chơi với các ứng dụng tương tác cơ bản dành cho trẻ nhỏ trên điện thoại di động và máy tính bảng.
3. Bắt đầu bắt chước thói quen công nghệ của mẹ.

Tất nhiên, các nhà giáo dục và bảo vệ trẻ em không đồng tình với ý kiến cho trẻ dưới 2 tuổi xem truyền hình, và giới hạn giờ ngồi trước TV trong khoảng 2 giờ mỗi ngày cho trẻ trên 2 tuổi. Nhưng thực tế sẽ xảy ra như sau: bạn đi chợ về, nhóc tì của bạn bắt đầu quấy khóc và nhặng xị, và một chương trình thiếu nhi sẽ giúp bé ngồi yên trong 30 phút để bạn có thể cất thức ăn và chuẩn bị bữa ăn cho cả nhà.

May thay, truyền hình còn có thể hơn cả một chiếc núm ti công nghệ cao. Nghiên cứu năm 2005 của Quỹ Kaiser Family kết luận rằng việc cho trẻ từ 6-30 tháng tuổi xem các chương trình giáo dục thiếu nhi có thể giúp bé phát triển tăng tốc về khả năng ngôn ngữ. Dù vậy, xem TV (bao gồm các chương trình người lớn) nói chung khiến vốn từ vựng của trẻ bị hạn chế. Tóm lại, xem TV có chừng mực có tác dụng tích cực đối với con bạn, nhưng để con ngồi trước TV cả ngày thì không tốt chút nào. Đừng đặt con trước TV 2 giờ liền vì nghĩ rằng nó tốt cho não trẻ, nhưng để trẻ xem một chương trình thiếu nhi ngắn thì chẳng vấn đề gì.

Một trong những mốc phát triển xã hội quan trọng của trẻ ở lứa tuổi chập chững là bắt chước hành vi của người khác, vì vậy hãy chuẩn bị tinh thần là bé sẽ bị thu hút bởi những thiết bị mà mẹ hay dùng. Nếu bé muốn nghịch điện thoại di động của bạn, hãy cài vài ứng dụng trẻ con hoặc trò chơi đơn giản (như kim cương hoặc chém trái cây) thay vì để bé phá danh bạ điện thoại. Một lưu ý nhắc lại là hãy luôn chuyển chế độ điện thoại sang chế độ “trên máy bay” trước khi đưa điện thoại cho bé chơi – điều này giúp ngăn ngừa phơi nhiễm sóng điện từ không cần thiết và tránh việc truy cập internet và 3G ngoài kiểm soát. Tương tự với các thiết bị di động khác, bạn cũng có thể dễ dàng tìm được các ứng dụng trò chơi đơn giản cho bé ngay trong điện thoại hoặc tải từ kho ứng dụng.

(Còn tiếp.)